Araştırmacı müellif Bekir Ağırdır, ülkenin seçim ve zelzele gündeminde tekrar yapılanma eforunu değerlendirdiği yazısında, “Mesele bina yapmak değil, hayatı yine kurmak. Bunu da lokal idareler, sivil toplum aktörleriyle başarabiliriz.” diye yazdı. İktidarın yeni konutlar inşa etmeye yöneleceğini ve bu konutlar için yüklenici firma seçimlerinin de şeffaf olmayan süreçlerle seçileceğinin anlaşıldığını söz eden Ağırdır, zelzele müddetince ortaya çıkan sivil dayanışma aktörlerinin yeniyi inşa etmede de başrolde olması gerektiğini belirtti.
Ağırdır, Oksijen gazetesinde yayınlanan “Yeninin güçlü aktörü sivil toplum” başlıklı yazısında şu görüşlere yer verdi:
“Yeniyi üç etapta kurabiliriz:
Şimdi bu enerjiyi yeniyi kurma sürecine yönlendirebiliriz. Yapabileceğimiz üç başka katmanda değerli işler var. Birincisi yapılabilir projeler geliştirmek ve gerçekleştirmeyi hedeflemek. İkincisi bu yeni kent ve yeni hayat dizaynları üzerinden siyasi aktörler üzerinde baskı oluşturmak. Üçüncüsü de bu türlü bir felaketin akabinde yeni bilgi, tez, teori, model geliştirmek ve dünya literatürüne, siyasetini hedefleyen bilimsel çalışmalar yapmak.
İktidarın en düzgün bildiği ve yeniden tercih edeceği anlaşılan yeni konutlar inşa etmeye yöneleceği, bu konutları yapacak yüklenicilerin şeffaf olmayan süreçlerle seçileceği anlaşılıyor. Elbette bu ülkenin inşaat kesimi bir yılda yüz bin ya da üç yüz bin konut yapacak kapasiteye sahip. Lakin sorun şurada ki o inşaat alanlarının seçiminden, konut tipleri ve dizaynlarına kadar çabucak her ögesinin bilimden, yerellikten, kültürden bağımsız, tek tip beton binalar ve kimliksiz apartman tarlaları üreteceği açık.
Bu coğrafyada problemimiz sırf bina yapmak değil hayatı yine geliştirerek, felaketten ders alarak kurmak. Her bir yerleşim yeri için, lokal aktörlerin dahil olacağı, doğayı temel alan, iklim, güç, su ve besin krizlerini dikkate alan, mahallî halkın muhtaçlık ve talepleri bilgilerine dayalı, katılımcılığa yaslanan projelere muhtaçlık var. Yıkılan her şeyi teğe bir kopyasını yapamayacağımıza nazaran yerelin doğasıyla, tarihiyle, kültürüyle uyumlu lakin yeni bilimi, yeni teknolojiyi ve geleceğin muhtaçlıklarını da risklerini de dikkate alan yeni kent, mahalle, bina projeleri geliştirmek zorundayız. Daha kıymetlisi amacı binalar dikmek değil bir ortada yeni bir hayat olan projeler tasarlamalıyız. Bu projelerin dizaynını başından itibaren lokal idareler ve yereller başta sivil toplum aktörleri, akademik dünya, istekli meslek erbabıyla gerçekleştirebiliriz.
Yerel ve sivil toplum ön almalı
Yerel idarelerin, mahallî siyasetçilerin ve sivil toplumun ön alması, inisiyatif geliştirmesi gerekiyor. Şu anda telaşlı ve dağınık görünen uğraşların lokal idareler ve sivil toplum üzerinden ve öncülükleriyle bir an evvel iş birliği ve uyum modeli, formülü geliştirmek ve uygulamak gerekiyor. Sadece felaketin yıkımını tamir etmeyi değil yeni bir kent, mahalle inşa etmeyi hedefleyebiliriz. Gelen çağın, bilgi toplumunun yeni toplumsal devletinin, iştirakçi demokrasinin ve yeni iktisadının kuluçka merkezleri yeni metropoller, yeni kentler olacak. Artık yıkılan kentleri geleceğin hayatına nazaran tarihinden, kültüründen, kendi insanlarının muhtaçlık ve taleplerinden beslenerek tasarlayabilir, kurabiliriz.
İktidar istese de istemese de organize olmuş mahallî ve sivil inisiyatiflerin, teşebbüslerin ulusal ve global iş birlikleriyle böylesi bir modeli tasarlamak ve gerçekleştirmelerinin mümkün olduğuna inanıyorum. İkinci yapabileceğimiz iş, geliştirilecek bu tasarım ve modeller üzerinden yakın vakitteki seçim sürecinde siyasi aktörler üzerinde ve sonrasındaki yeni iktidarın aktörleri üzerinde baskı ve basınç üretmek olabilir. Beslenme damarları kapalı ve sivil topluma itimadı çok düşük siyasi aktörlerle bilgi ve çoğulculuk temelli somut projeler üzerinden yeni bir bağlantı üretebilir. Siyasi aktörler ve sivil toplum ortasında yeni bir itimat ve karşılıklı beslenme münasebeti toplumsal uzlaşmanın üretilmesi sürecine de katkı üretecektir.
Üçüncü yapabileceğimiz ise hem felakete müdahale hem de sonrasının ve yeninin tasarımı sürecinde yaşadıklarımızın dünya için de bir hadise tahlili olacağının farkında olmakla ilgili. Akademik dünya ve sivil toplum yaşanan olumlu yahut olumsuz tüm tecrübesi kullanarak, özgün bilimsel modeller, tezler, bilgiler geliştirebilir. Akademik üretkenliği sadece iktidarın baskılarına sıkıştırmadan, çeviri teorilere yaslanmadan tekrar ve güçlü biçimde yükseltmenin mümkün olduğu zamanlardayız. Sıkça yazdığım üzere çaresizliğe, yılgınlığa inat umudu ve iddiayı inşa etme vaktidir. Ferdî uğraşları birleştirmek vaktidir. Çoban ateşlerinden büyük bir gelecek umudu taşıyan büyük ateşi oluşturmak vaktidir.” (HABER MERKEZİ)