Japonya’da tacizin ve cinsel atağın tarifinin değişmesi gündemde. En büyük fark, cinsel akının tarifinin “zorla gerçekleşen cinsel ilişkiden” “rıza gösterilmeden gerçekleşen cinsel ilişki” olarak değiştirilmesi olacak. Böylelikle davalara istek kavramının girmesi sağlanacak.
Şimdiki Japon kanunlarına nazaran cinsel akının, yasal olarak “kendisinde olmayan ya da karşı çıkamayan birinin durumunu berbata kullanmanın” sonucu gerçekleştiği öngörülüyor.
Bu birçok ülkedeki istek kavramına dayalı tecavüz tarifinden farklı. Cinsel hücumun çok dar bir kapsamda tanımlanmasının savcıların ve yargıçların bir hadiseyi cinsel akın olarak nitelendirmesi için ‘yüksek bir çıta’ belirlediği düşünülüyor.
13 YAŞINDAKİ ÇOCUK ‘YETİŞKİN’ OLARAK EL ALINMIŞTI
2014’te ülkenin başşehri Tokyo’da 15 yaşındaki çocuğun cinsel istismar olayında mahkeme “koşulların bayanın direnmesini zorlaştırmadığını” münasebet göstererek zanlıyı aklamıştı. Birebir vakitte Japonya’da istek yaşı 13 olduğu için cinsel atağa uğrayan çocuk bir yetişkin olarak ele alınmıştı.
ZANLILAR CEZA ALMIYOR
Cinsel tacizden kurtulanlar için bir dayanışma ağı olan Bahar (Spring) ismindeki kümenin sözcüsü Yuu Tadokoro, kimi zanlıların zorla ve istek olmadan hareket gerçekleştiğinin kanıtlanmasına karşın ceza almadıklarını söyledi. Üniversite öğrencisi Megumi Okano, diğer bir üniversite öğrencisi tarafından cinsel atağa uğradığında bu yüzden polise gitmediğini anlatıyor. Megumi, “Hayır” demesine karşın hücuma uğradığını söylüyor.
Bu durumun Japon maddeleri tarafından cinsel atak olarak görülmediği vurgulanıyor. Hukuk okuyan Megumi, maddeleri ve davaları okuduktan sonra, yaşadıklarının “saldırı” tarifine girmeyeceğine kanaat getirmiş.
POLİSE GİTMEDİ, DAYANIŞMA MERKEZİNE GİTTİ
Japonya’da gerçekleşen soruşturmalarda, cinsel ataktan kurtulanların polise ve hastane görevlilerine olayı anlatırken tekrar bir travma yaşadıkları da yer alıyor. Megumi, bu sebeple de adaletin gerçekleşmeyeceği inancıyla polise gitmediğini, bunun yerine okulundaki taciz istişare merkezine gittiğini belirtiyor. Bu merkezin araştırması sonucunda zanlının tecavüz ettiği kararına varılmış. Merkez, saklılık gerekçesiyle BBC’nin sorularını yanıtlamadı. Fakat soruşturma sonucunda zanlı çoktan mezun olduğu için, bu olayın sonuçlarına katlanmak zorunda kalmadı. Megumi, bu kişinin ceza kovuşturmasına maruz kalmamasından dolayı hayal kırıklığına uğradığını anlatıyor.
SORUŞTURMALARIN ÜÇTE BİRİNDE ‘CİNSEL SALDIRI’ KARARI ALINIYOR
Japonya’da soruşturmaların yalnızca üçte birinde cinsel atak cürmünün işlendiği kararına varılıyor. Fakat toplumda uzun bir müddettir bunun değişmesi için güçlü bir talep var.
2019’da bir ay içinde dört olayda zanlılar hiçbir ceza almadı, bu da toplumda yansıların ortaya çıkmasına yol açtı. Toplumun reaksiyon göstermesinin üzerine bu davaların hepsi tekrar görüldü ve zanlılar hatalı bulundu.
30 BİN DOLAR TAZMİNAT TALEP EDİLDİ
Ülke çapında başlatılan kampanya ve cinsel ataktan kurtulanlara gösterilen dayanışma sonucunda bu konu Japonya’da daha çok yer kaplamaya başladı. 2019 yılında Japon gazeteci Shiori Ito’nun, kendisine cinsel atakta bulunan kişi tarafından maddi ve manevi zararın karşılanması için 3,3 milyon yen (30 bin dolar) tazminat almasına hükmedilmesi kilit değerdeki davalardan biriydi. Shiori Ito, 2015’te bilinçsiz olduğu sırada Noriyuki Yamaguchi’nin kendisine cinsel hücumda bulunduğunu söylemiş, lakin savcılar kâfi ispat olmadığını öne sürerek ceza davası açmamıştı. Lakin Ito daha sonra ülkedeki #MeToo (Ben de) hareketinin simgesi haline gelerek tazminata hak kazandı. Bu da Japonya’da taciz ve cinsel hücum hadiselerinin tekrar gözden geçirilmesinde bir mihenk taşı oldu.
RIZA YAŞI 16’YA YÜKSELTİLECEK
Yapılması planlanan kanun tasarısıyla istek yaşı da 16’ya yükseltilecek. Yasa tasarısında mağdurun “rızasının olmadığını göstermesinin güç olduğu” sekiz senaryo ortaya konuyor. Aktivistler ise bu sekiz senaryonun netleştirilmesini talep ediyor. Geçmesi halinde yasa tasarısı bir milat olacak.
Tokyo merkezli bir insan hakları örgütünün lider yardımcısı olan Kazuko Ito, bu kanunla birlikte ülkede isteğin ne olup ne olmadığına dair önemli tartışmaların başlamasını umuyor. Lakin bir yandan da vakit daralıyor. Parlamentonun üst kanadının maddeyi 21 Haziran’a kadar geçirmesi gerek; lakin şimdilik göçle ilgili bir yasa gündemi kaplamış durumda. Bu tarih geçerse, cinsel taarruz ile ilgili ıslahatların geleceği belirsizleşecek; o yüzden de aktivistler milletvekillerine baskı yapıyor.
‘UMUT GÖREBİLDİĞİM İÇİN BİRAZ DAHA RAHATLADIM’
Bir yandan da aktivistlere nazaran yalnızca maddelerle ilgili bir değişiklik yapılması kâfi olmayacak; cinsel atak ülkede hala tabu olan bir mevzu. Kazuko Ito’ya nazaran bunun nedeni jenerasyonlar boyunca Japonların “seks ve cinsel isteğe dair çarpık fikirlerle” büyümüş olması. Üniversite öğrencisi Megumi Okano ise cinsel ataktan kurtulanlar için bir hukuk şirketi kurmayı düşünüyor: “Şimdi en azından bir umut görebildiğim için biraz daha rahatladım.” (BBC Türkçe)