ANKA İktisat Koordinatörü Erdal Sağlam haftalık iktisat tahlilinde, faiz indiriminin lakin yılsonuna yanlışsız başlayacağının iddia edildiğini ve enflasyon beklentisinin düşmesine karşın yetersiz olduğunu söyledi.
Sağlam’ın yaptığı değerlendirmeler şöyle:
”Bizim Merkez Bankamız da Perşembe günü toplanacak lakin faiz indirim kararı beklenmiyor. Buna karşılık faiz toplantısı sonrası yapılacak açıklama piyasalar tarafından yakından izlenecek. Zira artık Merkez Bankası’nın da birkaç ay içinde faiz indirimine başlaması bekleniyor fakat zamanlaması tartışmalı. İşte bu nedenle faiz açıklamasında, indirim zamanlamasına ait ipucu aranacak.
Merkez Bankası’nın açıklama metninde, son açıklamalarda daima yer alan, “gerektiğinde ek sıkılaştırma yapılacak” kelamının, bu defa yer alıp almayacağı merak konusu. Bu cümlenin çıkması Ekim ya da Kasım toplantısında artık faiz indirimine hazırlandığı iletisini içerecek. Bu cümle motamot kalırsa, bu defa yeniden satır ortalarında Merkez Bankası idaresinin faiz indirim kararı için nelere dikkat edeceği istikametinde işaretler aranacak.
İktisatçılar ve piyasa analistleri, açıklama yanında, 3 Ekim’de açıklanacak Eylül ayı enflasyon sayılarının da faiz indiriminin zamanlamasında kıymetli rol oynamasını bekliyor. Piyasa beklenti anketine katılanlar Eylül ayı için yüzde 2.2 oranında enflasyon kestiriminde bulunmuşlar. Yeni açıklanan Orta Vadeli Program’da (OVP) yıl sonu enflasyon kestirimi yüzde 38’den yüzde 41.5’e çıkarılmıştı. Piyasaların Eylül enflasyon beklentisi gerçekleşirse, yıl sonunda OVP’de yer alan sayı olmasa da yüzde 43’e inilebileceği varsayım ediliyor.
Beklenti düşüyor fakat hala yetersiz
Merkez Bankası’nın yaptığı enflasyon beklentisi anketinin iştirakçilerinin, 2024 yıl sonu için geçen ay yüzde 43.31 kestirimi yaparken, bu kestirimi yüzde 43.14’e indirdiklerini gördük. Tıpkı ankette 12 ay sonrası TÜFE beklentisi ise bir evvelki anket devrinde yüzde 28,71 iken, bu anket periyodunda yüzde 27,49’a indi.
2024 yılı sonuna yaklaştığımız için, piyasa oyuncularının enflasyon beklentisinin, revize edilen resmi sayılara yakınsaması çok olağan. Lakin 2025 yılı için OVP’de yer alan maksadın yüzde 17.5 olduğunu, beklentilerin ise bunun 10 puan üzerinde olduğunu unutmamak gerek.
Piyasa beklentilerinde resmi sayılara yakınsama var lakin önümüzdeki günlerde açıklanması beklenen gerçek kesimin ve vatandaşın enflasyon beklentilerinin, piyasa oyuncularından bir-iki kat fazla olması beklenebilir. Daha evvelki anketlerde çok farklı ve yüksek beklentilerin lisana getirildiğini görmüştük.
Bu enflasyon sayılarına bakılarak, önümüzdeki 1 yıl içinde yüzde 50 faize karşın enflasyonun bunun yarısına inmesinin beklendiği söylenebilir. Mevcut yıllık enflasyon ise 3 Ekim’de yüzde 48’e inip, yeniden mevcut siyaset faizinin altına inmiş olacak. Vatandaşların daha çok mevcut orana bakarak, piyasa oyuncularının ise önümüzdeki yıla bakarak gerçek faiz hesabı yaptığını biliyoruz. Olağan olanı da önümüzdeki bir yıla ait sayıları baz almak lakin bilhassa vatandaşın resmi enflasyon sayılarına itimadı olmadığı için, beklenen enflasyonu bugünden bakarak çok daha yüksek kestirim ediyorlar.
Normal işleyen bir iktisatta önümüzdeki yıla bakarak, aslında şu anda bile yüksek gerçek faiz olduğunu söylemek mümkün. O nedenle de aslında önümüzdeki aydan itibaren Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine başlamasını, birtakım iktisatçılar olağan görüyor. Lakin hala uygulanan enflasyonla çaba programına itimat oluşmadığı için Merkez Bankası da ihtiyatlı tavır takınıp mümkün olduğunca faiz indirimlerini ötelemek istiyor.
İşte bu konu önümüzdeki devir alevlenmesi beklenen faiz indirim tartışmalarının temel noktalarından birini oluşturacak. Bunun en kıymetli nedenlerinden biri önümüzdeki devirde enflasyonun resmi kestirimlere inebileceğine olan itimadın yetersiz olması. Yani, her an bu programdan geri dönülebileceğine ait tedirginliğin sürdüğünü görüyoruz.”