Cumhuriyetin ilanından evvel yeni Türkiye’nin iktisat siyasetini belirlemek gayesiyle 17 Şubat 1923’te Ulu Lider Gazi Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde gerçekleştirilen İzmir İktisat Kongresi’nin düzenlendiği bina, 1979 yılında yıkıldıktan sonra uzun yıllar atıl kaldı. Tarihi alana ait harekete geçen İzmir Valiliği Yatırım İzleme ve Uyum Başkanlığı tarafından aslına uygun yenileme çalışmaları başlatıldı. İzmir Valiliği, İktisat Kongresi’ni 100’üncü yılında tekrar tıpkı yerinde düzenlemek üzere proje hazırladı. Tarihi alanda bulunan eserler müdafaa altına alınırken, bina projesinin aslına uygun hazırlanmasının akabinde yüklenici firma, 83 milyon 55 bin TL bedelle 2 katlı, 14 metre yüksekliğindeki kongre merkezinin imaline başladı. Kongrenin 100’üncü yılı olan 17 Şubat 2023’te açılması planlanan lakin Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde açılışı ertelenen binanın dış cephesi, periyoda uygun biçimde taşla kaplandı. İç kısımda ise çağdaş bir kongre merkezinin yanı sıra tarihi dokümanlar ve malzemeler bulunuyor. Açılışa AK Parti Genel Başkanvekili ve İzmir Milletvekili Binali Yıldırım, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, İzmir Ticaret Odası İdare Şurası Lideri Mahmut Özgener ve davetliler katıldı. Açılış merasimi Kur’an-ı Kerim tilavetiyle başlarken, akabinde da hazırlanan kısa sinema izlendi. Sanatçı Yücel Arzen de müzik dinletisi gerçekleştirdi. Açılış konuşmasını İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger yaptı. Kongre binasının yıllarca İzmir’in kanayan yarası olduğuna vurgu yapan Köşger, “Türkiye ve Türk iktisat tarihi açısından çok kıymetli bir yeri olan kongrenin yapıldığı binanın 1979 yılında periyodun belediye lideri tarafından tescillenme evresindeyken yıktırılması ve bulunduğu yerin uzun yıllar otopark ve gibisi biçimde, kongrenin ruhuna yakışmayacak biçimde kullanılması, yıllarca İzmirlilerin gönlünde kanayan bir yara olmuştur” dedi.
‘7 BİN METREKARE ALANA SAHİP’
Kongre binası hakkında da bilgiler veren Köşger, “Mülk sahiplerini ikna ettik ve 14 Nisan 2022 prestijiyle yerin satın alınma süreci tamamlandı, tapusu alındı. Binanın dış cephesinin tarihi binanın dış cephesi ile birebir aynı olacak formda, iç kısmının ise çağdaş bir kongre merkezi olarak inşa edilmesine karar verildi. Yer alanı 2 bin 666 metrekare, toplamda 7 bin metrekare inşaat alanına sahip iki katlı bina, Anadolu ve Trakya olarak isimlendirilen iki kısımdan oluşturuldu. Anadolu kısmında; 726 kişilik konferans salonu, ofisler, prova odaları ve protokol alanı, Trakya kısmında ise toplam 470 bireye birebir anda hizmet verebilecek 3 adet seminer ve 3 adet de toplantı salonu, hareketli bölmeleri sayesinde esnek kullanıma imkan sağlamak üzere tasarlandı. Ayrıyeten binanın taban katında bina üretimi öncesi hafriyatlarda ortaya çıkartılan kalıntıların sergileneceği bir fuayeye de yer verildi” dedi.
‘UMARIM TOPARLANMA UĞRAŞI GÖSTERİRLER’
Köşger’in konuşmasının akabinde Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de açılışta konuşma yaptı. Tarihi binayı yine ayağa kaldırdıklarının altını çizen Bakan Nebati, “Bizler, 100 sene önce İzmir İktisat Kongresi’nin gerçekleştirildiği ve ne acıdır ki, geçmiş idarelerin, hatta Gazi Mustafa Kemal’in kurduğu partinin dahi ilgisizliği sonucunda, 1979 yılında yıkılan, Cumhuriyetimizin ortak hafızası açısından son derece değerli bir kıymet taşıyan tarihi binayı, tekrar ayağa kaldırıyoruz. Çabucak bakanlığımız tarafında sahiplenilmesiyle bu noktaya gelmesi İzmir için, Türkiye için o kadar açık mesajalar veriyor ki umarım bu iletileri birileri alıp toparlanma çabası gösterirler” dedi.
‘BÜYÜK KAZANIMLARA İMZA ATTIK’
İktisat Kongresi’nde alınan kararların değerine vurgu yapan Nebati, “İzmir İktisat Kongresi, milletimizin cephede yazdığı destanlarla elde ettiği siyasi bağımsızlığını, iktisadi bağımsızlık iradesiyle perçinleyen tarihi bir kongreydi. Kongrenin açılışında Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün vurguladığı konu şuydu: “Siyasî, askerî muzafferiyetler ne kadar büyük olursa olsunlar, iktisadi muzafferiyetler ile tetviç edilemezlerse husule gelen zaferler payidar olamaz, az vakitte söner. Ulusal Gayret yıllarında, Misak-ı Ulusal nasıl ki bizlere ortak bir mefkûre tayin etmişse, İzmir İktisat Kongresi’nde alınan Misak-ı İktisadi Kararları da tekrar o devrin şartlarında, yeni Türkiye’ye bir istikamet belirliyordu. Cumhuriyetimizin kuruluş arifesinde alınan Misak-ı İktisadi Kararları’nın değerli bir kısmı esasen bugün de bizlere yol gösterici niteliktedir.”
BAKAN NEBATİ İKTİSAT KONGRESİ’NDEN ALINTILAR YAPTI
Bakan Nebati 1923 İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararlardan kimilerini şöyle sıraladı:
‘ Türkiye halkı, tahribat yapmaz imar eder. Bütün mesai, iktisaden memleketi yükseltmek gayesine matuftur. İktisatta bağımsızlıktan fedakârlık edilmemeli, ulusal sanayi teşvik edilmeli, öncelikle ulusal kaynaklar değerlendirilmelidir. Yerli olacaksın, ulusal olacaksın endüstriye sahip çıkacaksın.’
“Sanki bugünü, bugünkü şartları görmüş de bildiriler veriyor” diyen Nebati “‘Çiftçiye kredi verilerek teşebbüsçüler teşvik edilmelidir. Dış rekabete dayanabilmek için sanayi toplu ve bütün olarak kurulmalıdır. Üretici, endüstrici ve ihracatçı desteklenmelidir.’ Alınan bu kararlar, yaşadığı onca soruna karşın milletimizin iktisadi alanda da boyun eğmez iradesinin ve azminin ne kadar yüksek olduğunun somut bir göstergesi ve tüm dünyaya ilanıydı. İşte bugün, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde bizler de birebir boyun eğmez irade ve azimle, milletimiz için hiçbir fedakarlıktan kaçınmadan gece gündüz çalışmaya devam ediyoruz. Dışarıdan bize verilmiş reçeteleri reddediyoruz. Bu topraklardan üretilmiş, bu toprakları tanıyan reçeteler, özgüveni yüksek reçeteler, potansiyeline inanan, kültürünü reddetmeyen reçeteler, yerli ve ulusal reçetelerle yolumuza devam ediyoruz. Böylelikle son 21 yılda milletçe büyük başarılara ve asırlık kazanımlara daima bir arada imza attık” diye konuştu.
‘BİZİM SESİMİZ BİZE YETER’
100 sene evvelki ulusal çaba ruhuyla çalıştıklarını belirten Bakan Nebati, “2002 yılında 238 milyar olan ulusal gelirimizi bugün neredeyse 4’e katlayarak 905 milyar doların üzerine çıkardık. Yatırımlarımızı 5 kat artırarak 263 milyar dolar düzeyine ulaştırdık. İhracatımızı 7 kat artışla 256 milyar dolar düzeyine taşırken, bugün 228 ülke ve bölgeye ihracat yapan bir ülke pozisyonuna geldik. Sağladığımız dayanaklarla son 21 yılda binlerce fabrika ve tesisi ülkemize kazandırdık. Gizli-açık türlü hücumlara karşın uğraşlarımız sayesinde bizler bugün ulusal gururumuz Togg’u, ordumuzun yüzen kalesi TCG Anadolu’yu, yerli ve ulusal İHA’larımızı, SİHA’larımızı, Kızılelma savaş uçağımızı, ülkemizin birinci yüksek çözünürlüklü İMECE uydusunu, yeni Altay tankımızı, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’mizi, tekrar asırlık bir eser olan İstanbul Finans Merkezi’mizi konuşuyoruz. Az evvel saydıklarımın tamamı nisan ayı içinde Türkiye Cumhuriyeti içinde yaşayan 85 milyon beşere ‘Gurur duyun ey milletim’ diye ortaya çıkarılan yapıtlardır. Her biri başlı başına devasa birer şaheser olan tüm bu büyük kazanımlarımızı ve daha nicelerini, tıpkı 100 sene önceki ulusal gayret ruhuyla çalışarak milletimizin hizmetine sunuyoruz. Ulusal gayret ruhu lafla olmaz. Konuşarak da olmaz. Dışarıdan kulak kabartmaya gerek yok. Bizim sesimiz bize kâfi. Tüm bunlar, milletimizin ortak kazanımları, hepimizin ortak gururudur” dedi.
‘RİSKLERİ BERTARAF EDİYORUZ’
Ülke iktisadının en süratli büyüyen ülkeler ortasında olduğuna vurgu yapan Bakan Nebati, “Tüm bunlar, cumhuriyetimizin birinci asrının sonuna yaklaşırken, ülkemizin daha güçlü ve daha müreffeh yarınlarının teminatıdır. Esasen tüm bunlar, cumhuriyetimizin kurucu takımlarının da hayali olan, her bakımdan tam bağımsız, güçlü ve büyük Türkiye mefkuresinin, yani Türkiye Yüzyılı’nın da yaklaşan ayak sesleridir. Bildiğiniz üzere dünya son 3 yıldır eşi görülmemiş hadiseleri deneyim ediyor. Global salgın ve Rusya-Ukrayna savaşı global iktisadın tüm istikrarlarını sarsmıştır. Bugün, bunların tesirleri kısmen atlatılmış olsa da ABD’de son devirde meydana gelen banka iflasları ve Rusya savaşının oluşturduğu belirsizlikler devam ediyor. Bu şartlar altında iktisatların üretimi kesintisiz sürdürebilmesi, istihdam sağlayarak büyüyebilmesi giderek daha da zorlaşıyor. Lakin bizler yanlışsız vakitte yanlışsız adımlar atarak tüm bu riskleri bertaraf ediyoruz. 2021 yılının sonunda, dünyadaki yeni şartların doğurduğu fırsatlardan yararlanabilmek, ülkemizin kıymetli bir global tedarik ve üretim merkezi haline gelmesini sağlamak emeliyle yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceleyen Türkiye İktisat Modelimizi hayata geçirdik. Bu model hepimizin. Modelimizle, geçmişten bu yana, ekonomimizin kronik sıkıntılarına hiçbir deva olmayan ana akım siyasetlere alternatif bir yaklaşım benimsedik. Gerek maliye gerekse para siyasetinde ülke şartlarımızın gerektirdiği tüm adımları kararlılıkla attık. ‘Yerli ve ulusal imkanlarla üreteceğiz, ihraç edeceğiz, büyüyeceğiz ve kalkınacağız’ dedik. Selektif kredi yaklaşımı ile teknoloji ağır, katma bedelli üretim alanlarını desteklemeye başladık. Böylelikle, ekonomimiz 2022 yılında yüzde 5,6 büyüyerek G20 ve OECD ülkeleri ortasında en süratli büyüyen ülkelerden birisi olmuştur” sözlerini kullandı.
‘ENFLASYONLA ÇABADAN VAZGEÇMEYECEĞİZ’
Kongre binasının açılışında yaptığı konuşmada enflasyona da değinen Bakan Nebati, uğraş etmeye devam edeceklerini belirtip, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Büyümenin kompozisyonuna baktığımızda yatırımlar, ihracat ve turizm üzere sürdürülebilir bileşenlerin hissesinin epeyce yüksek olduğunu görüyoruz. Üretim ve yatırımlardaki güçlü performans, istihdam piyasasına da olumlu olarak yansıyor. Salgının akabinde rekor bir süratle 6,4 milyon insanımız istihdama katıldı ve istihdam 2023 yılı şubat ayı prestijiyle 31,5 milyon şahsa ulaştı. Bu süreçte mali disiplinden de asla taviz vermiyoruz. Bütçe açığı ve borç stoku göz önüne alındığında ülkemiz birçok gelişmiş ülkeye nazaran son derece olumlu bir formda ayrışmaya devam ediyor. Son devirde global seviyede uygulanan sıkı para siyasetlerinin bir sonucu olarak banka iflasları yaşanırken; bizim bankacılık kesimimiz sağlam temelleri, yüksek sermaye yeterliliği, yetişmiş insan gücü ve dijital yenilik kapasitesi ile ülkemizi finans alanında ön plana çıkarmaya devam ediyor. Yaşanan bu banka iflasları, ana akım siyasetlerden ayrışarak yüksek faiz yerine üretimi, istihdamı ve büyümeyi tercih etmemizin haklılığını da bir sefer daha gözler önüne seriyor. Bizler bu siyasetleri uygularken enflasyonu karşımıza pürüz olarak sunanlar oldu. Fakat bugün gelinen noktada enflasyonu evvel frenleyip sonra düşürmekle kalmadık resesyon kaygılarının tüm dünyayı sardığı bir ortamda büyümeye de devam ettik. Enflasyona karşı verdiğimiz çabadan asla vazgeçmiyor, rehavete kapılmadan fiyat artışlarını etkileyen tüm ögelerle çabamızı sürdürüyoruz. Enflasyonu tedrici bir halde tek haneli düzeylere çekmeye de kesin kararlıyız.”
‘MİLLİ GELİRİ 16 BİN DOLARA YÜKSELTECEĞİZ’
Kişi başına düşen ulusal geliri yükselteceklerini söyleyen Bakan Nebati, “Küresel rekabete karşı yüksek katma bedelli üretimi, dijitalleşmeyi, yeşil dönüşümü destekliyoruz. Ülkemizin, daha bugünden birçok gelişmiş ülkeyi geride bırakmış olduğu yenilenebilir güç üretimini, yatırımlar ve teşviklerle daima artırıyor, rüzgar ve güneşten elektrik üretiminde tarihi rekorlar kırıyoruz. Üretmek isteyen her insanımızın önünü açıyor, kapsamlı teşvikler sunuyoruz. Zira bizim yarına dair gayelerimiz var. 2028 yılına kadar yıllık yüzde 5,5 büyüme oranıyla ulusal gelirimizi 1,5 trilyon dolara, akabinde da asıl amacımız olan 2 trilyon dolara çıkaracağız. Dış ticarette 1 trilyon dolar gayesine ulaşacağız. Kişi başına düşen ulusal gelirimizi 16 bin dolara yükselteceğiz. 6 milyon yeni istihdam ile 2028 yıl sonunda toplam 38 milyon istihdama ulaşacağız. Türkiye Yüzyılı’nda da yatırım, istihdam, üretim ve ihracat temelinde büyüyerek iktisadımızı her geçen gün daha da güçlendireceğiz. Yerli ve ulusal kalkınma stratejilerimizi sürdüreceğiz. Milletimizin iradesinden öteki hiçbir iradenin gölgesinde kalmadan, muasır medeniyetler düzeyine ulaşıp aşmak için gece gündüz çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
‘LAF UÇAR ESER KALIR’
Açılışta konuşan AK Parti Küme Başkanvekili Binali Yıldırım ise “Aslında bu toplantıyla ilgili planım yoktu. Hazine ve Maliye Bakanımız kolumdan tuttu getirdi. 1979’da İzmir Belediyesi Lideri burayı yıkmaya karar veriyor. Eşraftan beşerler ‘Burası tarihi kongrenin yapıldığı yer. Tarihi bir yer yıkmayın’ diyor. O da ‘Burası mezbele bir yer İzmir’e yakışmıyor. Ben burayı yıkarak Atatürk’ü de kurtaracağım’ diyor. Anlayışa bak. Büyük bir talihsizlik. İzmir üzere Atatürk hassasiyeti tepe yapmış bir kent için büyük talihsizlik. Atatürk’ün mirasına sahip çıkmak lafla olmuyor. Laf uçar eser kalır. Valimizi tebrik ediyorum. Burası evvel tescillendi, Maliye Bakanımız burada işe dahil oldu. Cumhurbaşkanımız başından beri himaye etti” dedi.
‘İSTİKRARIN SÜRMESİ LAZIM’
14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerle ilgili de konuşan Yıldırım, “Türkiye yüzyılında deneyim çok değerli. Belirsizlik ülkenin kazanımlarını geri götürür. Deneyim güçle birleşecek. Meclis takımlarımızı gençleştiriyoruz. Benim üzere dinozorlar artık yok. Genç takımlarla deneyimlileri birleştiriyor. İstikrarla yola devam ediyoruz. Seçim hakkında konuşmak istemiyordum lakin konuşmak hasıl oldu. Öteki ittifakın adayı muhakkak olunca dağdan, Avrupa’dan ABD’den gece gündüz açıklamalar geliyor. Bu beni dehşete düşürdü. 20 yıllık kazanımımız var. Terörü yalnızca sonlarda değil, Türkiye’nin dışında oluşturduğumuz güney hudutlarımızda jenerasyonla denetim altına aldık. İtiraf ediyorlar. Diyorlar ki; 14 Mayıs’ta Recep Tayyip Erdoğan gitsin, İHA’lar, SİHA’lar tepemizden gitsin nefes alalım, eyalet sistemini getirelim. Hapishaneleri boşaltalım. Bu akıl tutulması. Bir ortağı da çıkıp bir şey söylemiyor. O vakit iş başa düşüyor. Sevelim sevmeyelim memlekete sahip çıkacağız. Problem memleket sıkıntısı. İstikrarın sürmesi, Türkiye’nin suratının kesilmemesi, tekrar büyük bir uğraşla denetim altına aldığı terörün tekrar hortlamaması için çok dikkatli olmamız gerekiyor” dedi.
Konuşmaların akabinde kurdele kesim merasimiyle birlikte İzmir İktisat Kongresi binası açıldı. Programda davetli olan Kazım Karabekir’in kızı Timsal Karabekir de kurdele kesim merasiminde yer aldı. Çekilen hatıra fotoğrafının akabinde Açılış sona erdi.