Cumhur İttifakı ortakları AKP ve MHP tarafından Haziran 2023’te yapılacağı yinelenen cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine 9 ay 7 gün kaldı.
Gazete Duvar’dan Nergis Demirkaya’nın haberine nazaran, ekim ayı başında ikinci çeşit görüşmelerine başlayacak altılı masanın önünde Türkiye’yi nasıl yöneteceklerini ortaya koyan geçiş süreci yol haritası, ortak aday ve seçim ittifakından oluşan 3 kritik başlık bulunuyor.
Altılı masanın seçimleri kazanması durumunda Türkiye’yi nasıl yöneteceğini içeren geçiş süreci yol haritası üzerinde partilerin çalışmaları tamamlanmak üzere. “Cumhurbaşkanı hangi yetkileri kullanacak, hangi yetkileri nasıl devredecek, atamaları kim nasıl belirleyecek, ortak idare nasıl olacak” üzere birçok soruya yanıt arayan bu çalışmanın, önderlerin bundan sonraki toplantılarında netleştirmesi bekleniyor.
LİDERLERİN YER ALACAĞI ‘DAR KABİNE’
Altılı masada yer alan her siyasi parti bu hususlarda farklı senaryolar üzerinde çalışıyor. Fakat üzerinde en çok konuşulan senaryo önderlerin içinde yer aldığı kabine dışında bir şuranın oluşturulması.
6 başkandan birinin cumhurbaşkanı olması durumunda öteki önderlerin -milletvekili olmayı düşünmedikleri takdirde- cumhurbaşkanı yardımcısı olabileceği söz ediliyor. Cumhurbaşkanının başkanlık edeceği bu dar şurada daha evvelki parlamenter sistemdeki başbakan yardımcılığında olduğu üzere her Cumhurbaşkanı Yardımcısına çeşitli yetki alanları tanınacak. Bu misyon alanı ve yetkilerin de önderlerin partilerinin oy oranına nazaran şekillenebileceği kaydediliyor. Şura Merkez Bankası üzere kritik kurumlara atamalar ve yeniden kıymetli hususlarda alınacak kararlarda kelam sahibi olacak. Ortak idare için oluşturulacak bu heyetin ‘Cumhurbaşkanlığı Kurulu’ ya da ‘dar kabine’ olarak nitelenebileceği söz ediliyor.
‘CUMHURBAŞKANI ANAYASAYA NAZARAN BİRTAKIM YETKİLERİNİ DEVREDEBİLİR’
Peki mevcut anayasa buna imkan veriyor mu? Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı 1 No’lu Kararnamesi’nde Yürütme yetkisinin Cumhurbaşkanına ilişkin olduğu kaydedilirken “Cumhurbaşkanı, yetkilerinden bir kısmını gerektiğinde sonlarını yazılı olarak belirterek astlarına devredebilir. Lakin devrettiği yetkiyi, gerek gördüğünde kendisi de direkt kullanabilir” deniyor. Bu çerçevede çıkarılacak bir kararname ile kimi yetkilendirmelerde dert yaşanmayacağı kaydediliyor. Kritik atamalarda oluşturulacak konseyin görüşü ve imzasına başvurulurken birtakım atamalarda ise yalnızca ilgili Cumhurbaşkanı Yardımcısı ya da bakanın onayının aranabileceği de kaydediliyor.
CUMHURBAŞKANI ADAYI VE BAŞKANLAR PROTOKOL İMZALAYACAK
Hazırlıkları süren geçiş süreci yol haritasında önderler mutabık kalırsa ortak Cumhurbaşkanı adayı belirlenecek. Aday ve başkanlar geçiş sürecinde nasıl bir idare sergileyeceklerini, iktisattan dış siyasete birinci etapta atacakları adımları ve parlamenter sisteme geçiş süreci takvimini içeren bir protokole imza atarak bunu kamuoyuna da ilan edecek. Seçimleri kazanmaları durumunda çıkarılacak birinci kararnameler de varılan uzlaşma doğrultusunda seçim öncesinde hazırlanmış olacak.
BAKANLAR KONSEYİ MECLİS ARİTMETİĞİNE NAZARAN BELİRLENECEK
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde yürütme yetkisine sahip olan Cumhurbaşkanı istediği isimlerden bir kabine oluşturabiliyor. Muhalefetin geçiş sürecinde de bu türlü bir kabine tekrar yer alacak. Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanı yardımcılarının da yer alacağı “geniş kabine”deki bakanların belirlenmesinde ise seçimlerden sonra oluşan Meclis aritmetiğinin belirleyici olacağı söz ediliyor. Yani Altılı Masa’daki partilerin Meclis’teki oy oranına nazaran verecekleri bakan sayısı muhakkak olacak. Lakin bakanlar Meclis aritmetiğine nazaran belirleneceği için isimleri seçimden sonra muhakkak olacak.
BÜROKRAT LİSTESİ ÇALIŞILIYOR
CUMHURBAŞKANI ADAYI İÇİN EN ERKEN ARALIK SONU İŞARET EDİLİYOR
Altılı masanın ortak cumhurbaşkanı adayının kim olacağı sorusunun kısa müddette cevap bulması beklenmiyor. Başkanlar seçim takvimi açıklanmadan adayın aşikâr olmayacağını ilan ederken en erken tarih olarak aralık ayı sonu konuşuluyor. Cumhurbaşkanı adayı için son günlerde en çok konuşulan isim CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu.
‘İktidarın Kılıçdaroğlu’nun aday olmasını istediği’ yorumlarına parti kurmayları, “AK Parti Kılıçdaroğlu’nu istiyor olsa seslerini çıkarmaz, maksat yapmazlardı. Bu görüşün bilakis Kılıçdaroğlu’nu istemediklerini düşünüyoruz. Hakkında ne söyleyecekler, ne tezde bulunacaklar?” değerlendirmesi yapıyor.
Kılıçdaroğlu’nun altılı masada cumhurbaşkanı adaylığı için belirtilen ‘uzlaşmacı, özgürlükçü, demokratik bedelleri içselleştirmiş, milletin tamamını kucaklayan, siyasi ahlak unsurlarını benimseyen, liyakat sahibi’ kriterlerini karşıladığını belirten CHP’li bir kurmay “Kılıçdaroğlu aday olmazsa bunun münasebeti ne olacak? Tüm anketlerde çıkıyor. Alevi olması üzerinden aday olmaması üzere bir durum Türkiye’yi de demokrasiyi de bitirir” diyor.