Uzmanlar ve dünyanın en izole ülkesinde yaşayanlarla yapılan özel röportajlar, Kuzey Kore’de besin düşüncesinin 1990’lardan bu yana görülmemiş boyutlarda olduğuna işaret ediyor.
Pyongyang idaresi, 2020’de hudutlarını kapatarak hayati ehemmiyet taşıyan gereçlerin ülkeye girişini kesti. Görüştüğümüz bireyler, hükümetin birebir vakitte insanların hayatları üzerinde de denetimini artırdığını söylüyor.
Kuzey Kore’den BBC’ye yapılan açıklamada ise “Önceliğimiz her vakit vatandaşlarımızın çıkarıdır” denildi.
İDAM KORKUSU
BBC, Kuzey Kore’den haber kaynağı sağlayan bir ağ işleten Daily NK örgütünün yardımıyla, Kuzey Kore’deki üç sıradan vatandaşla gizlice röportaj yaptı. Bize, hudut kapatıldığından beri ya açlıktan öleceklerinden ya da kuralları çiğnedikleri için idam edileceklerinden korktuklarını söylediler.
“KAHREDİCİ BİR TRAJEDİ”
Kuzey Kore’de yaşayan insanlardan nadiren haber alınabiliyor.
Kuzey Kore’den kaçanlara dayanak veren bir sivil toplum kuruluşu olan ‘Liberty in North Korea’dan (LiNK) Sokeel Park, röportajların ülkede “kahredici bir trajedinin” yaşanmakta olduğunu gösterdiğini söyledi.
Başkent Pyongyang’da yaşayan bir bayan, meskende açlıktan ölen üç kişilik bir aile tanıdığını söyledi. Ji Yeon, “Onlara su vermek için kapılarını çaldık lakin kimse karşılık vermedi” dedi.
Yetkililer içeri girdiğinde onları meyyit bulmuşlar. Ji Yeon’un ismi da görüştüğümüz başka bireylerin isimleri üzere, güvenliği için değiştirildi.
“AÇLIKTAN ÖLMEKTEN TASA EDİYORUM”
Çin hududu yakınında yaşayan ve Chan Ho ismini verdiğimiz bir inşaat emekçisi, bize yiyecek kaynaklarının çok az olduğunu ve köyündeki beş kişinin açlıktan öldüğünü söyledi. “İlk başta Covid’den ölmekten korktum ancak sonra açlıktan ölmekten tasa etmeye başladım” dedi.
Kuzey Kore’nin nüfusu yaklaşık 26 milyon. Pyongyang idaresi hiçbir vakit halkına yetecek kadar besin üretemedi. Ocak 2020’de sonunu kapattığında yetkililer, Çin’den tahıl ithalatı ile birlikte, besin yetiştirmek için gereken gübre ve makine ithalatını da durdurdu.
Bu ortada, hudutlar çitlerle güçlendirildi, bildirildiğine nazaran gardiyanlara da hududu geçmeye çalışan herkesi vurma buyruğu verildi. Bu, insanların gayri resmi pazarlarda satmak için besin kaçakçılığı yapmasını neredeyse imkansız hale getirdi. Kuzey Korelilerin birden fazla buralardan alışveriş yapıyordu.
Myong Suk ismini verdiğimiz, ülkenin kuzeyinden bir pazarcı, mahallî pazarındaki eserlerin neredeyse dörtte üçünün Çin’den geldiğini, lakin pazarın “artık boş” olduğunu söyledi.
Sınırdan kaçırılan malları satarak geçimini sağlayan başkaları üzere o da, gelirinin birçoklarını kaybetti. Ailesinin daha evvel hiç olmadığı kadar az yiyeceğinin olduğunu, son vakitlerde da insanların çok aç oldukları için kapısını çalarak yemek istediklerini anlattı.
ÖLMEK İÇİN DAĞLARA ÇIKAN İNSANLAR
Pyongyang’da yaşayan Ji Yeon bize, artık geçimlerini sağlayamadıkları için konutlarında intihar eden yahut ölmek için dağlara çıkan beşerler duyduğunu söyledi.
Ji Yeon, çocuklarını beslemekte zorlandığını söyledi. Bir kezinde iki gün boyunca yemek yemedi ve bu, uykusunda öleceğini düşünmesine yol açtı.
1990’ların sonlarında Kuzey Kore, yaklaşık 3 milyon kişinin vefatına neden olan yıkıcı bir kıtlık yaşadı. Bu röportajların da desteklediği son kıtlık söylentileri, ülkenin öteki bir felaketin eşiğinde olabileceğine dair telaşlara yol açıyor.
KUZEY KORE TARİHİNİN EN SIKINTI ZAMANLARI
Kuzey Kore iktisadı uzmanı Peter Ward, “Normal, orta sınıf insanların mahallelerinde açlıktan ölüyor olması çok tasa verici” dedi ve ekledi:
“Henüz tam ölçekli bir toplumsal çöküşten ve kitlesel açlıktan bahsetmiyoruz lakin durum uygun görünmüyor.”
Kuzey Kore’deki insan hakları ihlâllerini belgeleyen NKDB’nin yöneticisi Hanna Song da birebir fikirde:
“Son 10-15 yıldır nadiren açlıktan ölme olaylarını duymuştuk. Bu bizi Kuzey Kore tarihinin en sıkıntı vakitlerine götürüyor.”
KİM JONG-UN BİLE KABUL EDİYOR
Kuzey Kore başkanı Kim Jong-un bile durumun önemli olduğunu ima etti, ziraî üretimi artırmak için çeşitli teşebbüslerde bulundu. Bir noktada açıkça “gıda krizine” atıf yaptı. Buna karşın Kim Jong-un, nükleer silah programını finanse etmeye öncelik verdi ve 2022’de rekor sayıda (63) balistik füze denedi.
Bir varsayıma nazaran, bu testlerin toplam maliyeti 500 milyon dolardan fazla. Bu ise, Kuzey Kore’nin yıllık tahıl açığını telafi etmek için gereken paradan bile çok.